Theo thống kê, đa số thanh niên có việc làm được trả lương thấp hơn mức tiền lương hoặc thu nhập trung bình. Đáng lo hơn, trong tổng số gần 1,1 triệu người đang thất nghiệp trên phạm vi cả nước, lực lượng thanh niên chiếm khoảng 50%. Theo thống kê của OECD, tỷ lệ thanh niên thoái chí ở nước ta chiếm khoảng 10% và có xu hướng tiếp tục tăng. Trong thời gian đi học, gần 80% thanh niên không tích cực tìm việc, không chủ động sáng tạo, thậm chí nhiều người thụ động tiếp cận tri thức, công nghệ mới… phù hợp với yêu cầu của thị trường lao động.

Trong khi một bộ phận không nhỏ thanh niên đang "mắc kẹt" giữa những công việc chất lượng kém hoặc "ăn không ngồi rồi", thì người sử dụng lao động lại rất khó tuyển được lao động trẻ đáp ứng tốt yêu cầu công việc. Sự bất hợp lý này vừa ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, tương lai của mỗi thanh niên và gia đình họ, vừa ảnh hưởng tới chất lượng nguồn nhân lực trẻ - lực lượng lao động hạt nhân, nòng cốt phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội.

Phản hồi từ nhiều nhà tuyển dụng cũng chỉ ra một thực tế đó là việc thiếu kỹ năng mềm là nguyên nhân khiến thanh niên thất nghiệp. Theo nhiều nhà tuyển dụng, dù rất quan tâm đến bằng cấp nhưng vấn đề là "chất lượng" bằng cấp đó như thế nào, và quan trọng nữa là khả năng sáng tạo, thế nhưng  phần lớn sinh viên ra trường hiện nay không đáp ứng được những yêu cầu đó của nhà tuyển dụng. Muốn sử dụng được lực lượng lao động, các doanh nghiệp phải chấp nhận đào tạo lại từ đầu, kể cả những sinh viên tốt nghiệp từ trường đại học hàng đầu.

Vì sao tỷ lệ thất nghiệp thanh niên, cử nhân ngày càng gia tăng, theo các chuyên gia, nguyên nhân là do nội dung chương trình giảng dạy ở Việt Nam thiên về giáo dục chính quy và cấp bằng đại học hơn là giáo dục không chính quy và đào tạo nghề.

Tại các cơ sở đào tạo nghề, nội dung chương trình giảng dạy còn lạc hậu; cơ sở vật chất, trang thiết bị chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới; sự kết nối giữa các cơ sở đào tạo với doanh nghiệp chưa chặt chẽ. Chính sách phúc lợi dành cho thanh niên có một số nội dung chưa thực sự phù hợp, chưa khuyến khích thanh niên phát huy hết năng lực, sở trường.